گیاه دارویی زرشک

معرفی گیاه زرشک:

نام علمی : vulgaris Berberis
نام انگلیسی : Barberry
قسمت مورد استفاده گیاه زرشک ریشه ، پوست ریشه و ساقه ، برگ، گل و میوه آن است.
زرشک درختچه ای است دارای ساقه ای خاردارکه ارتفاع آن تا چهارمتر نیزمی رسد. چوب این درخت قهو ه ای ، قرمزو یا زردرنگ می باشد. برگ های آن بیضی شکل با دندانه های اره ای و گل های آن خوشه ای و زردرنگ است.

شاخه های گیاه زرشک زرشک تیغ زیادی دارد. میوه ی زرشک قرمزرنگ، گوشتی، بیضی شکل و دارای طعمی ترش است.
قسمت مورد استفاده گیاه زرشک ریشه ، پوست ریشه و ساقه ، برگ، گل و میوه آن است.

انتهای بهاروابتدای تابستان، فصل شکوفه دادن بوته زرشک است. غنچه‌های گیاه زرشک زرد رنگ است که در فصل پاییزرنگ قرمزگیلاسی به خود می‌گیرند.

زرشک بومی مناطق معتدل و نیمه استوایی اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی می‌باشند. کشورایران بزرگ ترین تولید کننده زرشک دردنیا می‌باشد که در این میان استان خراسان جنوبی با دراختیار داشتن نزدیک به ۹۷ درصد از اراضی زیر کشت این محصول، تولید ۹۵ درصد از زرشک دنیا را در اختیار دارد.

ترکیبات گیاه زرشک:

در اگیاه زرشک آلکالوئیدهای بربرین Berberine ، اکسیاکانتین Oxyaconthine ، بربامین Berbamine وجود دارد. مقدار آلکالوئیدها در پوست ریشه زرشک بیشترازقسمت های دیگر این گیاه است.
زرشک گونه های مختلفی دارد که مهم ترین آنها زرشک بی هسته و زرشک با هسته (دارای دو هسته) می باشد.

خواص میوه زرشک:

گیاهان دارویی خواص زیادی دارند گیاه زرشک قابض است, تقویت کننده قلب و کبد است, بواسیر خونی را درمان می کند.
خونریزی را برطرف می کند, برای برطرف کردن بیماری های کبدی مفید است.
زرشک صفرا آور بوده و دردرمان سنگ کیسه صفرا بسیار مؤثراست.
دم کرده زرشک را برای برطرف کردن ناراحتی های دهان غرغره کنید.

درمان اعتیاد گیاه زرشک:

به سبب الکالوئید بربرین موجود درگیاه زرشک قادر به درمان اعتیاد با تریاک بوده واعتیاد معتادان را بر طرف می‌نماید. مضافاً «اینکه این اثر بخشی در حیوانات آزمایشگاهی که بطورمصنوعی به مرفین معتاد گردیده بودند کراراً» به اثبات رسیده‌است.

خواص ریشه و ساقه زرشک:

گیاه زرشک صفرا برومسهل است, کبد را پاک و تقویت می کند ,اعمال دستگاه گوارش را منظم می کند.
زرشک سوء هاضمه را از بین می برد, بی اشتهایی را برطرف می کند, برای رفع یبوست مفید است.
گیاه زرشک در درمان یرقان وزردی موثر است, نقرس و روماتیسم را برطرف می کند.

خانم هایی که بین دوعادت ماهیانه خونریزی دارند، باید برای برطرف کردن آن از ریشه و ساقه زرشک استفاده کنند.
آنهایی که مبتلا به ورم طحال هستند، می توانند برای معالجه ازگیاه زرشک کمک بگیرند.
واریس را درمان می کند, برای معالجه بواسیر نافع است ,برای برطرف کردن سوزش ادرارمفید است.
گیاه زرشک فشار خون را پایین می آورد, برای شستشوی چشم می توانید از جوشانده ریشه و ساقه زرشک استفاده کنید.

خواص برگ زرشک:

برگ زرشک آب آوردگی بدن را برطرف می کند, اسهال های مزمن را درمان می کند.
برگ زرشک دارای مقدرزیادی ویتامین سی می باشد بنابراین در درمان بیماری اسکوربوت مفید است.
جویدن برگ زرشک، باعث محکم شدن لثه و دندان می شود.
درموقع آنژین و گلودرد، دم کرده برگ زرشک را غرغره کنید.

طرزاستفاده جوشانده زرشک:

مقدار ده تا بیست گرم پوست ریشه یا ساقه و یا میوه زرشک را در یک لیتر آب ریخته و آن را به جوش آورید. سپس آن را ازروی اجاق بردارید وبگذارید برای مدت ده دقیقه بماند. این جوشانده را صاف کرده وبا شکر یا عسل شیرین کنید.
مقدار مصرف روزانه آن سه فنجان، در فاصله بین غذاهاست.

تنتورزرشک:

این تنتوررا می توانید ازفروشگاه های گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها خریداری کنید. مقدار مصرف آن ده تا بیست قطره، سه باردرروز می باشد.

دم کرده زرشک:

مقدار ۴۰ گرم زرشک را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید مدت ده دقیقه بماند. سپس آن را با شکر یا عسل مخلوط کنید.
مقدار مصرف آن سه فنجان در روز و در فاصله بین غذاهاست.

مضرات گیاه زرشک:

مصرف مقدار زیاد زرشک و یا ریشه و ساقه و برگ آن برای زنان حامله مناسب نیست، زیرا رحم را تحریک می کند و ممکن است باعث سقط جنین شود.
مصرف زیاد این گیاه به مدت طولانی می تواند سبب ناراحتی معده و روده ها شود وجذب ویتامین های گروه B را در بدن مختل کند.
زرشک از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است.