درخت اردوج

خصوصیات گیاه شناسی درخت اردوج:
درخت اردوج یا “GREEK JUNIPER” یکی از درختان جنس سرو کوهی یا اُرس و از خانواده سروها می باشد. درختان اردوج در سراسر شرق مدیترانه، از یونان و جنوب بلغارستان تا ترکیه، سوریه و لبنان و کوه های قفقاز یافت می شوند. زیرگونه ی Juniperus excelsa subsp. Polycarpos یکی از زیرگونه های گیاه اردوج بوده که به عنوان سرو کوهی ایرانی شناخته می شود و در رشته کوه های البرز و کوه های دیگر در شرق ایران تا شمال شرق پاکستان می روید.
اردوج درخت یا درختچه ای بزرگ است که تا حدود ۶ تا ۲۰ متر طول (به ندرت تا ۲۵ متر طول) می تواند رشد کند. درخت اردوج، تنه ای به قطر دو متر دارد و دارای تاجی مخروطی و پهن تا گرد یا نامنظم دارد. برگ های آنها به دو صورت وجود دارند. برگ ها در گیاهان نونهال، سوزنی شکل و به طول ۸ تا ۱۰ میلیمتر است. ولی در گیاهان بالغ و مسن تر، فلس مانند و به طول حدود ۰.۶ تا ۳ میلیمتر مشاهده می شوند.
گیاه اردوج دوپایه بوده و درختان نر و ماده به صورت جدا از هم وجود دارند. اما در برخی موارد، درختانی که هر دو جنس نر و ماده را تولید کنند نیز مشاهده شده اند. میوه یا مخروط های گیاه اردوج سته ای شکل، به قطر ۶ تا ۱۱ میلیمتر، به رنگ آبی مایل به مشکی با جوانه ای مومی و مایل به سفید بوده و دارای ۳ تا ۶ بذر می باشد. این میوه ها پس از ۱۸ ماه بالغ می شوند. مخروط های نر حدود ۳ تا ۴ میلیمتر قطر داشته و گرده افشانی آنها در اوایل بهار صورت می گیرد.
درختان اردوج در برخی موارد با گونه ی Juniperus foetidissima اشتباه گرفته می شوند. وجه تمایز آنها در این است که در اردوج، شاخه ها بلند و باریک به قطر ۰.۷ تا ۱.۳ میلیمتر و رنگ برگ ها سبز مایل به خاکستری هستند ولی در گونه ی فوتیدیسما شاخه ها حدود ۱.۲ تا ۲ میلیمتر قطر داشته و رنگ برگ ها نیز سبز ملایم است.
در برخی منابع ذکر شده که چوب الگوم که در کتاب مقدس انجیل به آن اشاره شده است از درخت اردوج می باشد.
شرایط محیط رشد درخت اردوج:
درختان اردوج در خاک های خشک و یا دارای رطوبت مناسب، بهترین رشد را دارند. همچنین خاک هایی با اسیدیته ی خنثی تا کمی قلیایی را ترجیح می دهند. در خاک های گچی نیز به خوبی رشد می کنند. درختان اردوج در دوره ی جوانی بسیار حساس بوده و به پناهگاه یا حفاظ نیاز دارند.
اردوج در نور آفتاب اندام هوایی توپر و سبز و شاداب تولید می کند اما اگرچه رشد درخت اردوج در سایه کندتر می گردد ولی کیفیت رنگ بهتری را ایجاد می کند.
گیاهان اردوج به خصوص گیاهان بالغ، در برابر سرما مقاوم هستند اما بادهای شدید، رنگ سبز اندام هوایی را به قهوه ای و برنزه تبدیل می کند ولی گیاه در بهار مجدداً رنگ شاداب خود را به دست می آورد.
فشردن یا کوبیدن شاخه و برگدرختان اردوج، بوی رزینی گرمی را ساتع می کند.
تکثیر درخت اردوج :
یکی از روش های ازدیاد اردوج، کشت بذرهای آنها است. این بذرها نیاز به یک دوره چینه سرمایی دارند. همچنین بذور دارای پوسته ی سختی هستند که در نتیجه، دوره ی جوانه ی زنی آنها کُند می شود. برای رفع موانع جوانه زنی باید بذور را یک دوره در دمای پایین، سپس در دمای بالا و هوای گرم و در مرحله سوم مجدداً در دمای پایین نگهداری کنیم. طول دوره ی نگهداری در هر یک از این سه مرحله می تواند حدود دو تا سه ماه باشد. همچنین غوطه ور کردن بذرها به مدت سه تا شش ثانیه می تواند سرعت جوانه زنی آنها را افزایش دهد. همچنین می توان بذرها را زمانی که سبز هستند و هنوز پوسته پوسته ی سخت روی آنها تشکیل نشده است ولی رشد جنین کامل شده، برداشت نمود. در صورت نگهداری و انبار کردن این بذور در مکان های خشک، می توان آنها را برای چندین سال نگهداری نمود.
روش های دیگر تکثیر درخت اردوج، خوابانیدن و استفاده از قلمه های چوب بالغ به طول ۵ تا ۱۰ سانتیمتر به همراه پاشنه در طی ماه های سپتامبر تا اکتبر در شاسی های سرد است.